Birçok koşucu yıl içinde kendisine bazı hedef yarışlar belirler ve bu yarışlarda elinden gelenin en iyisini yaparak kendi süresini geliştirmeye çalışır. Fakat bazı yarışlarda da kendisini zorlamadan antrenman niyetine koşmayı düşünür. İşte siz de antrenman olarak ele aldığınız yarışlarda, hedef yarışını koşan bir koşucuya destek olmayı düşünebilirsiniz.

Bazı yol yarışlarında bu görev için önceden belirlenmiş tempo koşucuları olur. Bunlar örneğin bir yarı maraton için 1:30, 1:40, 1:50 gibi sürelerin altında koşmak isteyenlere uygun tempo sağlarlar. Türkiye’de çok sık olmasa da birkaç yol yarışında bu uygulandı. Fakat ülkenin iki maratonu dahil olmak üzere birçok yol yarışında hâlâ bu standart oluşmadı. Dolayısı ile Türkiye’de bunu bireysel olarak uygulamak belki de dünyanın birçok ülkesinden daha önemli.

Bazı ultra maratonların son bölümlerinde de koşucuya eşlik edebilecek bir kişiye izin verilir. Örneğin İznik Ultra 130K’da koşan birisine 95.km’den sonra destek olmanız mümkün. Bu bilgiler ışığında iyi bir destek koşucusu olmak için gerekli olduğunu düşündüğüm özellikleri yaşadığım tecrübeler ışığında aşağıda listelemeye çalıştım:

1- Birlikte koşacağınız kişiyle mümkünse önceden konuşup hakkında olabildiğince çok bilgi edinin. Bu mesafede ilk yarışı mı, daha önceki yarışları neler, antrenman geçmişi, bu yarış için nasıl bir hazırlık programı uyguladı…Ayrıca yarış esnasında konuşmaktan mı hoşlanır yoksa sessizlikten mi, sürekli motivasyon ister mi, yoksa sadece yanında koşmanızı mı arzu eder gibi konular hakkında bilgi sahibi olmaya çalışın. Yarış içinde onu zorlamak için ne kadar ileri gidebileceğiniz hakkında bir fikriniz olsun. İnsan ailesinden birine veya yıllardır tanıdığı çok yakın bir arkadaşına karşı yarış esnasında çok daha farklı, rahat ve zaman zaman sert davranabilir ama yeni tanıştığınız birisine destek olacaksanız geçmemeniz gereken sınırları önceden tespit etmeniz faydalı olur.

Destel22- Yarışın kurallarını iyi öğrenin. Yol yarışlarında bu çok önemli bir sorun olmayabilir ama ultra maratonlarda destek koşucuları için genelde ek kurallar bulunur. Örneğin birkaç istisnai yarış dışında ultra maratonların hemen hepsinde yanında koştuğunuz kişinin çantasını, suyunu taşımanıza izin verilmez. Ayrıca koşucular için geçerli olan yarış kurallarının sizin için de geçerli olduğunu hatırlamak gerekir. Örneğin parkurda çöp atmak herkes için olduğu gibi sizin için de yasaktır. Yardımcı olmaya çalıştığınız kişinin zarar görmemesi için bu kuralları yarış öncesinde iyice araştırın.

3- Parkurda daha önce koşmadıysanız dersinizi iyi çalışın. Bir yol yarışı ise nerelerde iniş çıkışlar olduğunu öğrenin. Rüzgar nereden esecek, giderken mi dönüşte mi etkili olacak vs. gibi günlük olarak değişebilecek faktörlere karşı da önceden hazırlıklı olun. Bir ultra maratonda ise istasyonların konumlarını, hangi istasyonda hangi tür yiyecek olduğunu, zaman limitlerini, parkurun eğim grafiğini iyi bilmek çok önemlidir. Birlikte koştuğunuz kişi bunları bilse de yarış esnasında aşırı yorgunluk sebebiyle hatırlayamayabilir.

4- Rahat koşabileceğiniz süreleri hedefleyen kişilere destek olun. Örneğin 3:44 maraton koşmak isteyen birine destek olmak isteyen koşucunun 3:15-3:20 koşabilecek kapasitede olması, en azından 3:30 altını koşabilmesi yerinde olur. Aksi takdirde yarışın son bölümünde kendi sorunlarınızla uğraşmaktan birlikte koştuğunuz kişiye yardımcı olmaya fırsat kalmayabilir.

5- Değişen şartlara çabuk adapte olun. Nelerin yolunda gitmeyeceğini önceden düşünüp alternatifler planlamak önemlidir. Örneğin bir yol koşusunda hava sıcaklığı ve sert rüzgar gibi faktörler yarış içinde hedef zamanın birkaç dakikalığına değişmesine sebep olabilir. Bir ultra maratonda bu değişiklik saatlerle ölçülecektir. Değişen bu şartlara hem fiziksel hem de zihinsel olarak önce sizin uyum sağlamanız gerekir. Ancak bu şekilde birlikte koştuğunuz kişinin adapte olmasına yardım edebilirsiniz.

6- Deriniz kalın olsun. Yarış esnasında söylenenleri ve yaşananları kişisel algılamayın. Yarışın başında son derece canayakın olan birisi maratonun 34.km’sinde tamamen farklı bir kişiliğe bürünüp dünyanın en ters insanı haline gelebilir. Söylediğiniz en masumca sözlere bile çok sert ve olumsuz tepkiler verebilir. Bu durumlarda empati yaparak kendinizi onun yerine koyun ve bunun içinde bulunduğu durumla ilgili olduğunu unutmayın. Görmezden ve duymazdan gelip sakinliğinizi koruyarak görevinize devam edin.

7- Birlikte koştuğunuz kişiyle meşgul olurken kendi ihtiyaçlarınızı unutmayın. Beslenme ve sıvı alımı sizin için de aynı oranda önemlidir. Yoksa ilerleyen zamanda kendi sorunlarınızla uğraşmaktan ona yardımcı olamaz hale gelebilirsiniz.

Destek8- Bunun sizin yarışınız olmadığını unutmayın. Örneğin siz yokuşlarda güçlü olabilirsiniz ama birlikte koştuğunuz kişi yokuşları yavaş çıkıp inişlerde hızlanarak zaman kazanmayı hedefliyor olabilir. Antrenman durumuna göre yarışın ilk yarısını veya ikinci yarısını hızlı koşmayı tercih ediyor olabilir. Size ters gelen bir strateji olsa bile birlikte koştuğunuz kişinin güçlü özelliklerini öne çıkaracak stratejiyi uygulayın.

9- İyi bir gözlemci olun. Zaman zaman destek olduğunuz kişinin birkaç adım arkasında kalıp koşu formunu incelemek faydalı olabilir. Omuzları düşmüş mü, kadansı azalmış mı, nefes alıp verişi nasıl vs. Gördüğünüz problemleri sakin bir şekilde belirtip düzeltmesine yardımcı olun. Fiziksel durumunun yanısıra içinde olduğu psikolojiyi de anlamaya çalışın. Bir süredir sessizleştiyse biraz kendi başına kalması iyi olabilir. Konuşmak istemiyorsa zorlamayın. Ama bu sessizliğin sebebinin kafasındaki olumsuz düşünceler olduğunu hissederseniz onu düştüğü kuyudan çıkarmaya çalışın.

10- Yarıştaki kritik işleri ona bırakmayın. Örneğin 4 saat altında bitirmek için son 6km’de hangi tempoyla koşmanız gerektiğini siz hesaplayın çünkü büyük ihtimalle o anda kendisi en basit matematiksel işlemleri bile yapmaktan aciz durumda olacaktır. Yolu gereğinden fazla uzatmamak için virajları devamlı içten alarak sizi takip etmesini sağlayın. Bir ultra maratonda iseniz işaretlere dikkat ederek yolu kaybetmeme görevini, belirli zamanlarda besin ve sıvı alma konusunu hatırlatma görevlerini siz üstlenin.

11- En olumsuz anlarda bile her zaman pozitif ve cesaretlendirici olun. Hiçbir zaman “Hava da ne kadar sıcak” veya “Daha çok uzun yolumuz var” gibi negatif sözler söylemeyi aklınızdan geçirmeyin. İşlerin kötüye gittiğini hissetseniz bile bunu yanınızdakine hissettirmeyin. Zaten beynindeki olumsuz düşüncelerle savaş halinde olan birine yapabileceğiniz en kötü şey bu olumsuz düşüncelere katkıda bulunmak olur. Ancak bunu yaparken abartılı ve mantıksız derecede iddialı sözler söylemekten de kaçının yoksa güvenini kaybedersiniz. Hedefi tutturamayacağınıza inansanız bile ufak beyaz yalanlar yararlı olabilir. Ne de olsa bu iş hiç belli olmaz, 5-10dk sonra ikinci bir rüzgar yakalayıp tekrar canlanabilir!

Koşmanın bizlere kazandırdığı manevi getiriler saymakla bitmez. Bu kazanımların bir kısmını koşu camiasına geri vermenin doğru olduğuna inanıyorum. Bu bazen deneyimlerimizi yazarak, paylaşarak olur, bazen bağış toplayarak veya yarışlarda gönüllü olarak, bazen de koşan birine destek olarak. Antrenman olarak ele aldığınız bir yarışta ihtiyacı olan birisine destek olmanızı şiddetle tavsiye ederim. Birisine yardımcı olmanın hazzı bir yana kendiniz hakkında da birçok yeni şey öğreneceğinizden emin olabilirsiniz.