Yeteneğin erken tanınması için Antrenörün ve Eğitimcinin iyi gözlem yapması
gerekmektedir. Genç yeteneğin seçimi okulda ki zorunlu spor etkinlikleri ve spor
kulüplerindeki spor etkinlikleri ile başlar.
Genel anlamda seçimde temel iki yöntem vardır. Bunlar doğal seçim ve bilimsel seçim
çalışmalarıdır Tabi ki bilimsel seçim daha güvenilir ve sağlıklıdır.
Yetenek seçimi esnasında bir takım ölçütler vardır. Bunlar;
Antropometrik özellikler
Kondisyonel özellikler
Teknomotorik özellikler(öğrenme yeteneği, duygusal ve bilişsel )
Sosyal faktörler
Yetenek seçimi konusunda model Ülke Örnekleri;
Almanya Modeli:1978-79 öğretim yılından beri “yetenek geliştirme sınıfları” projesinde,
gençlikte elit sporcu yetiştirme amacı ile görevlendirilmiştir. Bu okulun amacı; “hiçbir
zaman hızlı bir şekilde öğrencileri yüksek bir sportif performansa eriştirmek değil,
aksine öğretimle birlikte, sosyal ve spor gelişiminde dengeli bir şekilde götürülmektedir”
Performans, gencin okul başarısına ve uyumlu gelişimine engel olmamalı aksine birbirini
tamamlamalıdır felsefesi esas alınmıştır.
Kanada Modeli: Kanada modelinde yetenek seçimi anlayışı kulüp ve okul takımlarında
başlıyor. Okul – kulüp işbirliği sonucu yetenek seçimi temeli oluşturuluyor. Daha sonra bölge
takımları oluşturuluyor. Bölge takımlarının birbirleri ile karşılaşmalarından sonra başarılarına
göre bölge sporcuları seçiliyor. Seçilen sporculara uygulana antrenman ve maç
programlarından sonra da elit sporcuların belirlenmesi aşamasına geliniyor.
Amerika Birleşik Devletleri Yetenek Seçimi Anlayışı: Birincisi, yerel yönetimlerin ve
hükümetin yönetiminde olmadan Çocuklar için düzenlenen spor organizasyonlarının çoğu
özel şirketler tarafından yapılmaktadır. Özel kuruluşların ve kulüplerin desteği ile çalışmalar
yapılmakta ve çocukların yeteneklerini sergileyebilecekleri ortamlar yaratılmaktadır.
İkinci sistemde ise daha geniş kapsamlı bir organizasyon vardır. Burada amaç 9-12 yaş
arasındaki çocukları çeşitli yarışmalara katarak onların yeteneklerini ortaya koyma yolunda
fırsat yaratmaktadır. 13-18 yaşa kadar olan çocukların spor organizasyonları okul sporu olarak
destekleniyor. Gözlem ve değerlendirme süreklilik gösteriyor.
SEÇİM İLE İLGİLİ PROBLEMLER
Başlı başına bir organizasyon olan yetenek seçimi programları ne kadar sistemlide olsa
yinede birtakım problemlerle karşı karşıya kalınacaktır. Bu problemler sporcu, aile, yönetici
çevresel faktörler olacaktır. Seçim programlarında karar mekanizması önemlidir. Aileler
bilgilendirilmeli, doküman ve bilgilendirme sistemli olarak yapılmalıdır. Güçlü arşivler
oluşturulmalıdır. Neyi arıyorum? Nasıl geliştireceğim? Soruları ve cevapları yetenek seçimi
programlarının temeli ve en önemli noktaları olmalıdır.
Yetenek seçimi çalışmalarında dikkat edilmesi gereken noktalar;
Sosyal Çevre; Yetenekli çocukların tespiti ve değerlendirilmeleri bulundukları çevre ile
ilintilidir. Çocuğun ev, okul ve yaşamını devam ettirdiği çevresel faktörler göz önüne
alınmalıdır. Farklı konumlar farklı fiziksel yapılar ve kabiliyetler meydana getirecektir.
Bunlar göz ardı edilmemelidir.
Ekonomik Yapı; Çocukların yaşam tarzları, ekonomik yeterlilikleri yeteneklerinin oluşumu
ve gelişimi aşamasında etkindir ve göz ardı edilmemelidir.
Aile; Aile yeteneğin oluşmasında ve gelişmesinde en etkili faktördür. Ailenin bir takım